Czy muszę płacić za tłumaczenie? Kiedy można zrobić to samemu, a kiedy nie ma wyjścia?

Kiedy zlecić profesjonalny przekład, a kiedy wystarczy samodzielne tłumaczenie?

Decyzja o tym, czy za tłumaczenie należy zapłacić, czy też można je wykonać samodzielnie, często budzi wątpliwości. W dobie powszechnego dostępu do narzędzi online wydaje się, że przetłumaczenie tekstu jest prostsze niż kiedykolwiek. Jednak w wielu przypadkach poleganie wyłącznie na własnych umiejętnościach lub automatycznych translatorach może prowadzić do poważnych konsekwencji. Kluczem jest zrozumienie celu i kontekstu przekładu, a także wymagań odbiorcy – czy jest to prywatna korespondencja, czy urzędowy dokument wymagający mocy prawnej.

Kiedy wystarczy zwykłe tłumaczenie?

Nie zawsze potrzebujesz tłumaczenia wykonanego przez profesjonalistę. W wielu sytuacjach wystarczy zwykłe tłumaczenie, które możesz sporządzić samodzielnie. Dotyczy to przede wszystkim tekstów o charakterze nieformalnym, przeznaczonych do użytku osobistego lub wewnętrznego w firmie, gdzie nie jest wymagane żadne poświadczenie ani odpowiedzialność prawna za treść.

Przykładowo, jeśli chcesz przetłumaczyć prywatną korespondencję, artykuł ze strony internetowej, przepis kulinarny z języka angielskiego lub fragment dokumentu do własnego zrozumienia, Twoje umiejętności językowe (nawet te podstawowe) mogą okazać się wystarczające. W przypadku tłumaczenia zwykłego nie jest potrzebny podpis ani pieczęć, a forma skanu czy kopia jest w pełni akceptowalna. Ważne, aby rozumieć sens i przekazać go poprawnie, bez konieczności dochowania rygorystycznych norm formalnych.

Kiedy konieczny jest tłumacz przysięgły?

Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy mamy do czynienia z dokumentem, który ma być przedłożony w urzędzie, sądzie, uczelni lub innej instytucji, zarówno w Polsce, jak i za granicą. W takich okolicznościach tłumaczenie przysięgłe jest konieczne. Jest to potoczne określenie na tłumaczenie uwierzytelnione (nazywane również tłumaczeniem poświadczonym), które może wykonać wyłącznie tłumacz przysięgły. Taka osoba, posiadająca specjalne uprawnienia, figuruje na liście tłumaczy przysięgłych prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Rola tłumacza przysięgłego jest niezwykle odpowiedzialna. Jego zadaniem jest poświadczać zgodność przekładu z oryginałem lub jego kopią, nadając mu tym samym moc prawną. Oznacza to, że każde tłumaczenie przysięgłe musi zostać opatrzone pieczęcią tłumacza przysięgłego oraz jego podpisem, co jest potwierdzeniem jego autentyczności i odpowiedzialności za zgodność z treścią źródłową. Tłumaczenia te są ewidencjonowane w repertorium, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie.

Dokumenty wymagające tłumaczenia przysięgłego

Istnieje szereg dokumentów, które bezwzględnie wymagają usług tłumacza przysięgłego. Ich przekład musi być sporządzony z zachowaniem wszelkich norm prawnych i formalnych, aby był uznany przez instytucje.

Poniżej przedstawiono typowe dokumenty, dla których tłumaczenie przysięgłe jest konieczne:

• dokumenty stanu cywilnego – akty urodzenia, małżeństwa, zgonu,
• dyplomy i zaświadczenia o ukończeniu szkół, kursów, kwalifikacjach zawodowych,
• umowy o pracę, certyfikaty zawodowe, referencje,
• dokumenty samochodowe – dowody rejestracyjne, prawa jazdy,
• dokumenty notarialne – np. akty notarialne, pełnomocnictwa,
• pisma sądowe, wyroki, postanowienia,
• zaświadczenia z urzędów, np. o niekaralności.

W przypadku tłumaczenia któregokolwiek z tych dokumentów samodzielna próba przetłumaczenia będzie bezużyteczna, gdyż żaden urząd nie przyjmie takiego przekładu bez odpowiedniego poświadczenia. To właśnie pieczęć tłumacza przysięgłego nadaje dokumentowi rangę formalnego i oficjalnego.

Proces zlecenia tłumaczenia uwierzytelnionego

Kiedy już wiemy, że potrzebujesz tłumaczenia przysięgłego, pojawia się pytanie, jak zlecić tłumaczenie. Zazwyczaj można to zrobić bezpośrednio u tłumacza przysięgłego lub za pośrednictwem biura tłumaczeń. Profesjonalne biuro tłumaczeń często zatrudnia wielu specjalistów, oferując szeroki zakres usług i wsparcie w wyborze odpowiedniego tłumacza przysięgłego języka docelowego.

Proces zazwyczaj wygląda następująco:

1. Wycena – po przesłaniu skanu lub kopii dokumentu (lub oryginału w niektórych przypadkach) otrzymasz wycenę i informację o terminie realizacji.
2. Realizacja zlecenia – tłumacz posiadający odpowiednie uprawnienia wykonuje tłumaczenie pisemne, dbając o precyzję i wierność oryginałowi. Całe tłumaczenie dokumentu jest sprawdzane pod kątem zgodności terminologicznej i stylistycznej.
3. Poświadczenie – tłumaczenie zostało wykonane i musi być opatrzone pieczęcią oraz podpisem tłumacza przysięgłego.
4. Odbiór tłumaczenia – gotowe tłumaczenie uwierzytelnione odbiera się w formie papierowej, często osobiście lub w formie wysyłki.

Warto pamiętać, że oprócz tłumaczenia pisemnego, tłumacz przysięgły może wykonać również tłumaczenie ustne, gdy wymagana jest obecność tłumacza przysięgłego (np. w sądzie, u notariusza). Szczegółowe zasady wykonywania tłumaczeń przez osoby wpisane na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości reguluje ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego

Tłumaczenie zwykłe a tłumaczenie uwierzytelnione – kluczowe różnice

Aby ułatwić podjęcie decyzji, kiedy wybrać tłumaczenie samodzielne, a kiedy skorzystać z profesjonalnego tłumaczenia oferowanego przez tłumacza przysięgłego, warto zestawić podstawowe cechy obu rodzajów tłumaczenia.

Cecha	Tłumaczenie zwykłe (samodzielne/niepoświadczone)	Tłumaczenie uwierzytelnione (przysięgłe)
Moc prawna	Brak	Posiada moc prawną (jest dokumentem urzędowym)
Kto wykonuje	Osoba prywatna, amator, maszyna	Tłumacz przysięgły, wpisany na listę tłumaczy przysięgłych
Forma poświadczenia	Brak	Podpisem i pieczęcią tłumacza przysięgłego, wpis w repertorium
Cel	Do użytku prywatnego, informacyjnego, wewnętrznego	Do przedstawienia w urzędzie, sądzie, instytucjach publicznych
Wymagania	Rozumienie treści	Zgodność z oryginałem, precyzja terminologiczna, formalny język
Przykładowe dokumenty	E-maile, artykuły, prywatne notatki	Akty stanu cywilnego, umowy o pracę, zaświadczenia, dokumenty samochodowe

Decyzja, czy tłumaczenie ma być zwykłe czy przysięgłe, zawsze powinna zależeć od przeznaczenia danego dokumentu oraz wymagań odbiorcy. Tam, gdzie w grę wchodzą kwestie prawne, urzędowe czy finansowe, nie ma miejsca na kompromisy – należy zlecić tłumaczenie specjaliście. Dzięki temu uniknie się błędów, opóźnień i dodatkowych kosztów wynikających z konieczności ponownego wykonania tłumaczenia.